Choroby wątroby
Co drugi Polak nigdy dotychczas nie wykonywał badań wątroby*.
Konsultacja lekarska, prawidłowa diagnostyka i wczesne leczenie – to jedyne sposoby, aby wyleczyć uszkodzenia i zapobiec niewydolności wątroby.
Istnieje wiele rodzajów chorób wątroby. Mogą być spowodowane zakażeniami, chorobami dziedzicznymi, otyłością, nadużywaniem alkoholu czy leków. W początkowej fazie choroby wątroby rozwijają się zwykle bezobjawowo. Z czasem mogą jednak prowadzić do zwłóknienia wątroby i poważniejszych powikłań.
Czym są choroby wątroby?
Choroby wątroby to szeroka grupa schorzeń, które mogą prowadzić do poważnych zaburzeń funkcji tego narządu. Wątroba odgrywa kluczową rolę w procesach metabolicznych, detoksykacyjnych i trawiennych. Zaburzenia jej pracy mają wpływ na cały organizm. Choroby wątroby mogą mieć charakter przewlekły lub ostry, a ich przyczyny są bardzo zróżnicowane – od wirusów po działanie toksyn, alkoholu czy leków.
Przyczyny chorób wątroby
Jakie są przyczyny chorób wątroby?
Różne rodzaje chorób wątroby wynikają z odmiennych przyczyn. Choroba wątroby może być spowodowana przez:
- Zakażenia wirusowe: Wirusowe zapalenie wątroby typu A, zapalenie wątroby typu B i zapalenie wątroby typu C, wirusowe zapalenie wątroby typu E (rzadziej D) są chorobami wywoływanymi przez infekcje wirusowe.
- Problemy z układem odpornościowym: Jeśli układ odpornościowy błędnie atakuje wątrobę, może to powodować autoimmunologiczne/autoimmunizacyjne choroby wątroby. Należą do nich pierwotne żółciowe zapalenie dróg żółciowych (dawniej pierwotna marskość żółciowa) i autoimmunologiczne zapalenie wątroby, stwardniające zapalenie dróg żółciowych oraz tzw. zespoły nakładania.
- Choroby dziedziczne: Niektóre choroby wątroby rozwijają się z powodu uwarunkowań genetycznych (dziedziczonych po rodzicach). Do dziedzicznych chorób wątroby należą choroba Wilsona i hemochromatoza.
- Nowotwory: niekontrolowany rozrost określonych klonów komórkowych prowadzi do powstawania nowotworów wątroby. Mogą być łagodne lub złośliwe (najczęściej pierwotny rak wątroby).
- Zbyt duża ilość toksyn: Alkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby jest wynikiem nadużywania alkoholu. Niealkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby (NAFLD) wynika zwykle ze spożywania zbyt dużej ilości węglowodanów i tłuszczów, może mieć też podłoże genetyczne. NAFLD występuje coraz częściej, ponieważ wzrasta liczba przypadków otyłości i cukrzycy.
- Leki/suplementy/zioła: Polekowe uszkodzenie wątroby (DILI – ang. drug induced liver ijury) jest spowodowane przez leki (zarówno wydawane na receptę, jak i bez recepty), preparaty ziołowe i suplementy diety lub inne ksenobiotyki, prowadzi to do zaburzenia czynności wątroby i jej integralności, których nie można wyjaśnić innymi przyczynami.
Objawy chorób wątroby
Niektóre rodzaje chorób wątroby (w tym niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby) rzadko powodują objawy lub pojawiają się one na bardzo późnym etapie choroby. W przypadku innych chorób najczęstszym objawem jest żółtaczka – zażółcenie skóry i białek oczu. Żółtaczka pojawia się, gdy wątroba nie jest w stanie usunąć substancji zwanej bilirubiną.
Wątroba nie boli – jakie daje objawy?
Objawy choroby wątroby mogą być niespecyficzne i przez długi czas niezauważalne. Wśród najczęstszych symptomów można wyróżnić:
- uczucie zmęczenia,
- bóle w prawym podżebrzu,
- utratę apetytu,
- nudności,
- pojawienie się rumieni na dłoniach i stopach oraz licznych pajączków naczyniowych, rzadziej wybroczyn czy wręcz siniaków na skórze
- ciemne zabarwienie moczu,
- jasne stolce.
Objawy te mogą świadczyć o wielu różnych chorobach wątroby, dlatego ich pojawienie się powinno skłonić do wizyty u lekarza i wykonania odpowiednich badań.
NAJCZĘSTSZE CHOROBY WĄTROBY
źródło: iStock.com/Staras. Zdjęcie z katalogu zdjęciowego. Przedstawione przez modelkę„Nie warto czekać, aż zżółkniesz ani aż zaczniesz odczuwać ból w prawym, górnym podbrzuszu, ponieważ są to oznaki, że Twoja wątroba jest już bardzo chora. O wiele lepiej jest powstrzymać chorobę wątroby, zanim stanie się zbyt poważna.”
Kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii UMed
Wątroba jest organem, który posiada zdolność regeneracji. Jeśli postawisz na właściwy tryb życia – odpowiednią dietę, rezygnację z używek oraz regularną aktywność fizyczną w dowolnej formie – Twoja wątroba Ci podziękuje. Na kolejnych stronach oraz w Poradach Specjalistów znajdziesz odpowiedzi na wiele pytań, dotyczących budowy, kondycji oraz profilaktyki wątroby. Mamy dla Ciebie propozycje jadłospisów, a także zestawy ćwiczeń. Zmiany stylu życia najlepiej zacząć już!
Profilaktyka chorób wątroby opiera się na zdrowym stylu życia:
- unikanie alkoholu,
- stosowanie leków tylko zgodnie z zaleceniem lekarza,
- regularna aktywność fizyczna,
- zdrowa dieta,
- unikanie kontaktu z potencjalnie zakaźnymi materiałami (krew, igły),
Otyłość a wątroba
Chociaż nie istnieje lek na MAFLD, większość ludzi może ustabilizować lub nawet odwrócić proces chorobowy wątroby poprzez utratę wagi i zmianę stylu życia, który wspiera wątrobę, a nie jej szkodzi. Leczenie otyłości jest więc również profilaktyką oraz leczeniem chorób wątroby.
Nadwaga i otyłość są czynnikami ryzyka wielu chorób, takich jak cukrzyca, miażdżyca, nowotwory, ale także chorób wątroby. Nadmierna masa ciała może prowadzić do MAFLD (ang. metabolic associated fatty liver disease), która pojawia się, gdy tłuszcz gromadzi się w wątrobie.
nawet 25%
MAFLD dotyka nawet 25% ludzi na całym świecie7
7Cotter TG, Rinella M. Nonalcoholic Fatty Liver Disease 2020: The State of the Disease. Gastroenterology. 2020 May;158(7):1851-1864. doi: 10.1053/j.gastro.2020.01.052. Epub 2020 Feb 13. PMID: 3206159570-80%
Wśród osób z otyłością występuje ona nawet u 70-80% pacjentów8
8Konsensus ekspertów dotyczący diagnostyki i leczenia MAFLD, Polskie Towarzystwo Leczenia Chorób Cywilizacyjnych 2021U większości ludzi można ustabilizować lub nawet odwrócić proces chorobowy wątroby poprzez zmniejszenie masy ciała i zmianę stylu życia. Leczenie otyłości jest więc również profilaktyką oraz leczeniem chorób wątroby.
źródło: iStock.com/peakSTOCK. Zdjęcie z katalogu zdjęciowego. Przedstawione przez modeli
