Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby

źródło: iStock.com/horillaz

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby – co to jest?

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD – ang. nonalcoholic fatty liver disease) lub MAFLD (ang. metabolic associated fatty liver disease) pojawia się, gdy w wątrobie gromadzi się tłuszcz i nie jest to spowodowane nadmiernym spożyciem alkoholu. O stłuszczeniu wątroby mówimy, gdy tłuszcz stanowi ponad 5% – 10% masy wątroby.

Stłuszczeniowa choroba wątroby jest czasami nazywana cichą chorobą wątroby. Dzieje się tak dlatego, że może ona przebiegać bez żadnych objawów. Dokładne przyczyny choroby nie są do końca poznane, ale bardzo często występuje ona wraz z innymi zaburzeniami metabolicznymi, takimi jak wysoki poziom cholesterolu, otyłość i cukrzyca.

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD) – charakterystyka

W 2020 roku akronim NAFLD zastąpiono akronimem MAFLD (metabolic dysfunction associated fatty liver disease), którego rozwinięcie tłumaczysię jako „stłuszczeniowa choroba wątroby związana z zaburzeniamimetabolicznymi”. Zmiana ta miała na celu zwrócenie uwagi na wszelkiezaburzenia pod postacią stłuszczenia wątroby związane z dysfunkcją metaboliczną, a więc jest to ujęcie szersze niż tylko w kontekście wpływu spożywania alkoholu bądź nie.W zespołach chorobowych określanych jako MAFLD wyróżnia się postaćbez towarzyszącego procesu zapalnego (NAFL, non-alcoholic fatty liver)oraz niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby (NASH, non-alcoholic steatohepatitis). Obie te postaci są odwracalne – odpowiednie postępowanieterapeutyczne pozwala na ich całkowite wyleczenie.W krajach rozwiniętych MAFLD jest najczęstszym i jednocześnie rzadkodiagnozowanym schorzeniem wątroby. Niestety wraz z postępującą epidemiąotyłości obserwuje się coraz częstsze jej występowanie. Podłożerozwoju MAFLD stanowi otyłość trzewna. Nadmiar tkanki tłuszczowej gromadzi się głównie w obrębie jamy brzusznej, powodując otłuszczenie narządówwewnętrznych, co skutkuje występowaniem chorób metabolicznych– zaburzeń gospodarki węglowodanowej, cukrzycy typu 2 i nadciśnienia tętniczego.

Niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby dotyka nawet 25% ludzi na całym świecie.¹A u 70-80% ludzi chorych na otyłość diagnozuje się niealkoholową stłuszczeniową chorobę wątroby.²

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby – przyczyny

Główne czynniki ryzyka to:

otyłość,
cukrzyca typu 2,
insulinooporność,
nadciśnienie tętnicze i zaburzenia lipidowe.

Istotne znaczenie ma również styl życia, szczególnie dieta bogata w cukry proste i tłuszcze nasycone

Niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby

W zaawansowanej postaci NAFLD może rozwinąć się niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby (NASH). Charakteryzuje się obecnością stanu zapalnego i uszkodzenia komórek wątroby, co zwiększa ryzyko marskości i raka wątrobowokomórkowego.

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby – objawy

NAFLD często przebiega bezobjawowo. W niektórych przypadkach mogą wystąpić:

uczucie zmęczenia,
dyskomfort w prawym podżebrzu,
niewyjaśnione powiększenie wątroby.

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby – diagnostyka

Rozpoznanie opiera się na badaniach laboratoryjnych (ALT, AST), obrazowych (USG, MRI) oraz czasem biopsji wątroby. Konieczne jest wykluczenie innych przyczyn stłuszczenia.

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby – leczenie

Podstawą leczenia jest zmiana stylu życia: redukcja masy ciała, dieta i aktywność fizyczna. Utrata 7–10% masy ciała może znacząco poprawić stan wątroby.

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby – dieta

Dieta powinna być zbilansowana, niskokaloryczna, bogata w błonnik, warzywa, owoce i produkty pełnoziarniste. Unika się produktów wysoko przetworzonych, cukrów prostych i tłuszczów nasyconych. Zalecane są zdrowe tłuszcze, jak te zawarte w oliwie z oliwek czy rybach.

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby – rokowania

Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie znacznie poprawiają rokowania. Nieleczone NASH może prowadzić do marskości i raka wątroby.

Podsumowanie

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby to coraz powszechniejszy problem zdrowotny. Kluczowe znaczenie ma profilaktyka: zdrowa dieta, aktywność fizyczna i kontrola masy ciała.

¹https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/22437-non-alcoholic-fatty-liver-disease

²ekspertów dotyczący diagnostyki i leczenia MAFLD, Polskie Towarzystwo Leczenia Chorób Cywilizacyjnych 2021