Polekowe uszkodzenie

źródło: iStock.com/Tharakorn

Czym jest polekowe uszkodzenie wątroby?

Polekowe uszkodzenie wątroby (DILI – ang. drug induced liver injury) jest spowodowane przez leki (wydawane na receptę lub bez recepty), preparaty ziołowe (HILI – ang. herbal induced liver injury) i suplementy diety lub inne substancje (np. pestycydy, dioksyny czy konserwanty) , które powodują nieprawidłowości w wynikach badań wątrobowych lub zaburzenia czynności wątroby, których nie można wyjaśnić innymi przyczynami.

Polekowe uszkodzenie wątroby – przyczyny

Warto pamiętać o tym, że leki i suplementy diety mogą wykazywać działanie hepatotoksyczne, a więc prowadzić do uszkodzenia wątroby. Takimi preparatami są niektóre powszechnie stosowane antybiotyki, leki przeciwbólowe jak chociażby paracetamol, niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki i suplementy na obniżenie poziomu cholesterolu i inne. Dlatego w przypadku jakichkolwiek dolegliwości zamiast samoleczenia warto skorzystać z konsultacji lekarskiej.

Dla pokazania skali problemu – w Stanach Zjednoczonych ziołowe suplementy diety – jak sugerują dane – są odpowiedzialne aż za 20% przypadków uszkodzeń wątroby.

VJ, Khan I, Björnsson E, Seeff LB, Serrano J, Hoofnagle JH. Liver injury from herbal and dietary supplements. Hepatology. 2017;65(1):363-373. doi:10.1002/hep.28813

Polekowe uszkodzenie wątroby może mieć charakter bezpośredni (toksyczny) lub wynikający z nadwrażliwości (reakcja idiosynkratyczna). Problem ten jest istotny ze względu na szerokie stosowanie leków i trudną diagnostykę.

Polekowe uszkodzenie wątroby – objawy

Polekowe uszkodzenie wątroby objawy daje niespecyficzne, dlatego często jest rozpoznawane z opóźnieniem. Najczęstsze symptomy to:

osłabienie,
bóle brzucha,
nudności i wymioty,
żółtaczka,
ciemny mocz, jasne stolce,
swędzenie skóry.

W niektórych przypadkach może dojść do ostrej niewydolności wątroby.

Polekowe uszkodzenie wątroby – jakie badania?

Rozpoznanie opiera się na badaniach laboratoryjnych (ALT, AST, ALP, bilirubina) oraz wykluczeniu innych przyczyn uszkodzenia wątroby. Czasami wykonuje się biopsję wątroby.

Polekowe uszkodzenie wątroby – leczenie

Polekowe uszkodzenie wątroby leczenie wymaga natychmiastowego odstawienia podejrzanego leku. W lekkich przypadkach wystarczy obserwacja i wsparcie dietetyczne. W cięższych stosuje się leki osłaniające wątrobę, nawodnienie, a nawet plazmaferezę. W skrajnych przypadkach może być konieczny przeszczep wątroby.

Polekowe uszkodzenie wątroby – dieta

Dieta przy polekowym uszkodzeniu wątroby powinna być lekkostrawna, bogata w błonnik, witaminy i minerały. Należy unikać tłuszczów nasyconych, alkoholu, kofeiny i ciężkostrawnych potraw. Właściwa dieta wspomaga regenerację wątroby i poprawia rokowanie.

Polekowe uszkodzenie wątroby – rokowania

Polekowe uszkodzenie wątroby rokowania są uzależnione od stopnia uszkodzenia i czasu wykrycia. W większości przypadków funkcja wątroby wraca do normy po odstawieniu leku. Cięższe przypadki wymagają hospitalizacji i długotrwałej opieki specjalistycznej.

Podsumowanie

Polekowe uszkodzenie wątroby to poważny problem zdrowotny. Świadomość objawów, wczesne rozpoznanie oraz szybkie odstawienie toksycznego leku są kluczowe dla skutecznego leczenia i dobrego rokowania. Odpowiednia dieta stanowi ważne wsparcie w procesie regeneracji.