Wątroba – gdzie się znajduje

Lokalizacja wątroby – gdzie znajduje się ten narząd?

Wątroba położona jest w górnej części jamy brzusznej, głównie po prawej stronie ciała, pod przeponą. Wątroba po której stronie dominuje? Znajduje się głównie po prawej stronie, choć jej lewy płat sięga także nieco na stronę lewą. Jest częściowo chroniona przez dolne żebra, co zabezpiecza ją przed urazami. Znajomość lokalizacji tego organu ma znaczenie diagnostyczne – ból w prawym podżebrzu może wskazywać na problem z wątrobą.

fot.: iStock / Magicmine

Budowa wątroby człowieka – struktura i segmenty

Budowa wątroby człowieka jest niezwykle złożona. Narząd ten waży przeciętnie od 1,4 do 1,8 kilograma i składa się z dwóch głównych płatów: prawego i lewego. Płat wątroby prawy jest znacznie większy, a pomiędzy nimi przebiega więzadło sierpowate. Całość pokryta jest cienką torebką łącznotkankową.

Segmenty wątroby

Anatomicznie, budowa wątroby uwzględnia także jej podział na osiem segmentów. Te segmenty wątroby stanowią niezależne jednostki funkcjonalne – każda z własnym unaczynieniem i odpływem żółci. Taki podział jest istotny m.in. w chirurgii, szczególnie przy planowaniu resekcji wątroby.

Zraziki wątrobowe i triada wątrobowa – mikroskopowa budowa wątroby

Wnętrze wątroby wypełnione jest zrazikami – podstawowymi jednostkami strukturalnymi. Zraziki wątrobowe mają kształt sześciokątny i są ułożone w sposób regularny. W ich centrum znajduje się żyła centralna, do której wpływa przefiltrowana krew.

Triada wątrobowa – kluczowa struktura

Na obrzeżach każdego zrazika znajduje się tzw. triada wątrobowa. W jej skład wchodzą: gałąź tętnicy wątrobowej, gałąź żyły wrotnej oraz przewód żółciowy. Triada wątrobowa odpowiada za doprowadzanie i odprowadzanie substancji – zarówno składników odżywczych, jak i produktów przemiany materii. Obecność triady wątrobowej przy każdym zraziku umożliwia efektywne funkcjonowanie całego narządu.

Komórki wątroby – kto pracuje w tym laboratorium?

Najważniejsze komórki tworzące wątrobę to hepatocyty. To one odpowiadają za większość funkcji wątroby: przetwarzanie składników odżywczych, produkcję żółci, detoksykację krwi i magazynowanie glikogenu. Oprócz hepatocytów, w wątrobie znajdują się także komórki Browicza-Kupffera, które pełnią funkcje odpornościowe, oraz komórki śródbłonka i gwiaździste.

fot.: iStock/Nadzeya Haroshka

Funkcje wątroby – dlaczego ten narząd jest niezbędny?

Wątroba pełni ponad 500 różnych funkcji. W skrócie można je podzielić na metaboliczne, detoksykacyjne, magazynujące i immunologiczne. Oto najważniejsze funkcje wątroby:

• Metabolizm węglowodanów – wątroba reguluje poziom glukozy we krwi.
• Metabolizm tłuszczów i białek – syntezuje cholesterol i białka osocza.
• Magazynowanie – gromadzi witaminy (A, D, B12), żelazo i glikogen.
• Detoksykacja – neutralizuje toksyny, alkohol i leki.
• Produkcja żółci – niezbędnej do trawienia tłuszczów.

Funkcja wątroby w procesie trawienia

W kontekście trawienia, funkcja wątroby w procesie trawienia polega przede wszystkim na produkcji żółci. Żółć to płyn wydzielany do dwunastnicy, który emulguje tłuszcze, ułatwiając ich dalsze rozbijanie przez enzymy trzustkowe. Bez tej funkcji trawienie tłuszczów byłoby znacznie mniej efektywne.

Funkcja wątroby w procesie trawienia to również detoksykacja szkodliwych produktów powstających w trakcie przemiany materii. Wątroba działa jak filtr, chroniąc cały organizm przed nagromadzeniem toksycznych substancji.

Co wydziela wątroba?

Najważniejszą substancją wydzielaną przez wątrobę jest żółć. Oprócz niej, wątroba wydziela także wiele białek niezbędnych do funkcjonowania organizmu: albuminy, czynniki krzepnięcia krwi czy białka transportujące.

fot.: iStock/Natali_Mis

Płat wątroby – podział i znaczenie kliniczne

Płat wątroby to anatomiczna jednostka, którą często rozpatruje się w kontekście diagnostyki i leczenia. Lewy płat jest mniejszy i sięga bardziej w stronę żołądka, a prawy – większy – przylega do pęcherzyka żółciowego. Różnice w unaczynieniu i drenażu żółci mają znaczenie m.in. przy operacjach lub ocenie zmian nowotworowych.

Anatomia człowieka a wątroba – rola w układzie ciała

Wątroba, jako jeden z największych narządów miąższowych, zajmuje kluczowe miejsce w anatomii człowieka. Jest ściśle powiązana z układami: pokarmowym (przez trawienie i metabolizm), krążenia (poprzez filtrację krwi), a także z układem odpornościowym (przez obecność makrofagów).

Budowa wątroby człowieka, zarówno makroskopowa, jak i mikroskopowa, jest dostosowana do jej wielofunkcyjności. Segmenty, zraziki wątrobowe, triada wątrobowa i różnorodne komórki tworzą razem sprawnie działający organ, który musi wykonywać zadania metaboliczne, trawienne, filtracyjne i odpornościowe – często jednocześnie.

Wątroba – kluczowy narząd, o który warto dbać

Znając już budowę wątroby, jej funkcje, segmenty, komórki i lokalizację, łatwiej zrozumieć, jak bardzo jest istotna dla zdrowia. Warto regularnie badać jej parametry (np. próby wątrobowe), unikać nadmiaru alkoholu i tłuszczów trans oraz dbać o ogólne zdrowie metaboliczne. Wątroba to niezastąpiony filtr naszego organizmu – jeśli ją chronimy, ona chroni nas.